Pomoc

Szkolenia w zakresie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy dzielą się na dwa rodzaje:

• szkolenie wstępne
• szkolenie okresowe

Szkolenie wstępne odbywają wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy przed rozpoczęciem pracy w firmie (a także studenci odbywający praktyki studenckie i uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy).

Składa się ono z 2 instruktaży: – instruktażu ogólnego, który przeprowadza pracownik służb bhp, specjalista ds. bhp spoza zakładu pracy lub pracodawca jeśli sam wykonuje zadania służb bhp lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Oraz instruktażu stanowiskowego przeprowadzonego przez osobę kierującą pracownikami lub wyznaczoną przez pracodawcę, posiadającą odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz przeszkolenie w zakresie metod prowadzenia instruktażu.

Poświadczeniem szkolenia wstępnego jest karta szkolenia wstępnego, która powinna znaleźć się w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie okresowe w zakresie bhp

Szkolenie w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy odbywają:

• osoby będące pracodawcami – dyrektorzy, prezesi. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 5 lat.
• osoby kierujące pracownikami – kierownicy, mistrzowie, brygadziści. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 5 lat.

Szkolenie okresowe w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy odbywają:

• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 3 lata, jeśli w środowisku pracy występują prace szczególnie niebezpieczne wówczas nie rzadziej niż raz w roku.
• pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 5 lat.
• pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej służby. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 5 lat.
• pracownicy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni wyżej, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe lub uciążliwe albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż co 6 lat.

Ustawodawca w Rozporządzeniu w sprawie szkoleń BHP, nie wymienił katalogu zawodów do poszczególnych grup szkoleń. Wybór szkolenia pozostawił pracodawcy.

Często pracodawca ma problem do jakiej grupy szkoleń zakwalifikować np. sprzedawcę, kasjera lub przedstawiciela handlowego. Jeśli na stanowisku pracy nie występują prace szczególne niebezpieczne (np. praca na wysokości, w zbiornikach, kanałach itd.) nie przeważa praca fizyczna, to takiego pracownika można zakwalifikować do grupy pracowników administracyjno-biurowych i innych.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkie grupy zawodowe, z wyjątkiem pracowników robotniczych mogą odbyć okresowe szkolenie BHP w formie samokształcenia kierowanego. Natomiast pracownicy robotniczy tylko w formie instruktażu (czyli bezpośrednio).

Kontrolę nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przeprowadzają inspektorzy Okręgowej Inspekcji Pracy u przedsiębiorcy po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia. W przypadku gdy zachodzi okoliczność niezwłocznego podjęcia kontroli np. zagrożenie życia pracowników, rażące zaniedbania etc. – wówczas upoważnienie może być doręczone nawet w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli. W związku z powyższym przedsiębiorca może być kontrolowany nawet bez uprzedniego podejrzenia, że narusza przepisy prawa pracy.

Inspektor pracy podczas kontroli warunków pracy sprawdzi:

• czy pracownicy posiadają zaświadczenie z okresowych badań lekarskich, iż nie ma przeciwwskazań do tego, aby wykonywali pracę na swoich stanowiskach pracy. Jeśli pracownik zmienia stanowisko pracy to powinien być poddany nowym badaniom lekarskim stwierdzający brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku
• czy pracodawca posiada zaświadczenie ukończenia szkolenia okresowego bhp dla pracodawców lub pracodawcy wykonującego zadania służby BHP
• czy pracodawca realizuje zadania służby BHP. Pracodawca może samodzielnie wykonywać obowiązki służby bhp, lub może zlecić te zadania specjaliście z poza zakładu pracy.
• czy pracownicy przeszli szkolenie okresowe bhp oraz czy posiadają oni ważne zaświadczenie z tego szkolenia. Szkolenie okresowe z zakresu bhp: pracodawcy i osoby kierujące pracownikami co 5 lat, pracownicy na stanowiskach robotniczych co 3 lata lub co 1 rok, pracownicy na stanowiskach administracyjno-biurowych i innych co 6 lat.
• czy pracodawca posiada regulamin pracy oraz wynagrodzenia w firmach zatrudniających co najmniej 20-stu pracowników
• czy pracodawca zapoznał pracowników z treścią regulaminu pracy przed rozpoczęciem przez nich pracy, (lista lub oświadczenie).
• czy pracodawca wyznaczył i przeszkolił osobę do udzielenia pierwszej pomocy, (w formie przyjętej w zakładzie pracy).
• czy pracodawca wyznaczył i przeszkolił osobę do spraw ochrony przeciw pożarowej oraz ewakuacji (w formie przyjętej w zakładzie pracy).
• czy pracownicy posiadają zaświadczenie od lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Jeśli stanowisko zajmowane przez pracownika wymaga sprawności psychofizycznej, jest to praca na wysokości (powyżej 1 m) badania lekarskie muszą być adekwatne do prac wykonywanych przez pracownika.
• czy pracownicy przed rozpoczęciem pracy w firmie byli przeszkoleni – instruktaż ogólny robiony przez pracownika służb bhp, specjalistę ds. bhp spoza zakładu pracy lub pracodawcę jeśli sam wykonuje zadania służb bhp. Poświadczeniem będzie karta szkolenia wstępnego, która powinna znaleźć się w aktach osobowych pracownika.
• czy pracownicy przed rozpoczęciem pracy na danym stanowisku byli przeszkoleni instruktaż stanowiskowy – robiony przez pracodawcę lub osobę przez niego wyznaczoną, która ukończyła szkolenie dotyczące metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego. Poświadczeniem będzie karta szkolenia wstępnego, która powinna znaleźć się w aktach osobowych pracownika.
• czy pracownicy mają uprawnienia do wykonywania pracy. Jeśli pracownik pracuje na stanowisku, gdzie potrzebne są specjalne uprawnienia to nie można go do puścić do pracy na tym stanowisku, jeśli nie posiada takich uprawnień lub ma je nieważne (uprawnienia straciły ważność) np. kierowca, kierowca wózka widłowego, operator suwnicy, elektryk SEP 1 kV i wiele innych.
• czy jest w firmie dokonana ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.
• czy pracownicy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym na stanowiskach na których wykonują pracę. Zapoznanie pracownika z oceną ryzyka zawodowego musi być poświadczone na piśmie (np. podpis na oświadczeniu o zapoznaniu się z tym ryzykiem bądź podpis na liście w załączniku do oceny ryzyka na stanowisku pracy).
• czy w aktach osobowych pracowników znajdują się ich oświadczenie iż zapoznali się z przepisami o równym traktowaniu pracowników.
• czy pracodawca prowadzi rejestry: wydawanych pracownikom ubrań roboczych, wydawanych pracownikom środków ochrony indywidualnej, wypadków w pracy, chorób zawodowych oraz pomiarów środowiska pracy, (hałas, oświetlenie, pył, chemia itp.),
• karty ewidencji czasu pracy oraz inną dokumentację stanowiącą zapis czasu pracy np. polecenia wyjazdów służbowych, delegacji itp.
• rozliczanie czasu pracy w godzinach nadliczbowych, pracy w porze nocnej, pracy w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy.
• prawidłowość zawartej umowy o pracę, czy w miejsce umowy cywilnoprawnej (dzieło lub zlecenie) nie powinna być zawarta umowa o pracę, prawidłowość udzielonej pracownikom indywidualnej informacji o niektórych warunkach zatrudnienia,
• dokumentację związaną z urlopami wypoczynkowymi, macierzyńskimi, wychowawczymi itp. oraz czy nie ma zaległych urlopów.
• dokumentację związaną z zatrudnianiem młodocianych oraz osób niepełnosprawnych.
• listy płac, polecenia przelewów,
• środki ochrony indywidualnej i zbiorowej (ich dobór, prawidłowość stosowania oraz sprawność techniczną)

Celem kontroli jest sprawdzenie czy pracodawca postępuje zgodnie z przepisami prawa pracy. Inspektorzy w szczególności mogą kontrolować przestrzeganie przepisów BHP i legalności zatrudnienia.

Warto nadmienić, że kontrolę można przeprowadzać w siedzibie przedsiębiorcy, jak i w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów personalnych lub finansowych.

Prawo pracy nakłada na pracodawcę obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Na mocy § 226 Kodeksu pracy, każdy pracodawca jest zobowiązany ocenić i udokumentować ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą. Powinien poinformować o zaistniałym ryzyku pracowników oraz zapoznać ich z zasadami ochrony przed zagrożeniami kładąc przy tym nacisk na stosowanie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Ryzyko zawodowe definiowane jest jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Korzyści z przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego to:

• Gwarancja spełnienia wymagań przepisów prawa pracy.
• Pełna świadomość tego: jakie zagrożenia występują na stanowiskach pracy, jakie jest ryzyko zawodowe oraz czy zastosowane środki profilaktyczne są wystarczające, przy uwzględnieniu podejmowanego ryzyka wypadku, a co się z tym wiąże, strat finansowych dla organizacji (przedsiębiorstwa).
• Ulgi po wprowadzeniu zróżnicowanej składki ubezpieczeniowej.
• Ulgi przy ubezpieczeniach majątkowych i ewentualnie dodatkowych dla pracowników. W Polsce już działają komercyjne firmy ubezpieczeniowe, które przy ustalaniu wysokości składek biorą pod uwagę kategorię ryzyka opierając się na ocenie systemu bezpieczeństwa w organizacji.
• Celowe i w pełni kontrolowane zarządzanie poziomem ryzyka w miejsce działań opartych wyłącznie na intuicji.
• Lepszą pozycję przy ewentualnych pertraktacjach lub procesach sądowych o odszkodowanie z tytułu, np. wypadku przy pracy.

Polska Norma PN-N-18002:2000 zaleca przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego okresowo i zawsze wówczas, gdy wykorzystywane do jego oceny informacje straciły swoją aktualność.

Oferujemy Państwu sporządzenie rzetelnej i uczciwej oceny ryzyka zawodowego.

Z chwilą otrzymania informacji o zdarzeniu wypadkowym na pracodawcy ciąży obowiązek powołania zespołu powypadkowego, zadaniem którego będzie ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, a także sporządzenie niezbędnej dokumentacji.

Art. 234. § 1 Kodeksu Pracy. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

§ 3. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.

§ 4. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

Oferujemy Państwu sporządzenie kompletnej dokumentacji powypadkowej w trybie przewidzianym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744 z późn. zm.).

Oferujemy fachową pomoc przy dopełnieniu wszystkich niezbędnych formalności związanych ze złożeniem dokumentacji powypadkowej w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Na życzenie poszkodowanego bezpłatnie sporządzamy wnioski o świadczenia przysługujące pracownikom z tytułu wypadków przy pracy np. wniosek o jednorazowe odszkodowanie do ZUS.

Art. 304(1) kodeksu pracy nakłada na osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy obowiązki wynikające z art. 211 kp (a więc zarówno szkolenia BHP jak i badania lekarskie) w zakresie określonym przez pracodawcę.

Oznacza to, że ustawodawca dając z jednej strony większą swobodę w kształtowaniu wzajemnych obowiązków stron umowy cywilnoprawnej, nałożył na pracodawcę wymóg oceny charakteru pracy wykonywanej przez te osoby i grożącego im ryzyka, a także dał mechanizm pozwalający na nałożenie tego rodzaju obowiązków na zleceniobiorców.

Jest to szczególnie istotne ze względu na zasady odpowiedzialności za czyn niedozwolony (odpowiedzialności deliktowej), a więc odnoszącej się do szkody na osobie bądź innym dobru chronionym (art. 415 i n. kc).

W szczególności przedsiębiorca powinien starać się zminimalizować ryzyko związane ze szkodą powstałą wskutek prowadzenia zakładu pracy (art. 435 kc).

Podobne stanowisko zajmuje doktryna i orzecznictwo: jeśli pomimo braku wyraźnego nakazu przeprowadzania szkoleń z zakresu BHP oraz kierowania na badania lekarskie rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy wskazywał na celowość dopuszczania do pracy wyłącznie osób cieszących się odpowiednim stanem zdrowia i przeszkolonych w zakresie BHP, pracodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu BHP (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1974 r., II CR 493/74).

Pracownik tymczasowy a także pracownik świadczący usługi na podstawie umów cywilnoprawnych nie może świadczyć pracy szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu art. 237(15) kp, tj. wskazanych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650).

Należą do nich prace wymienione w tym rozporządzeniu oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę za szczególnie niebezpieczne.

W szczególności roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części oraz prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych, prace na wysokości, prowadzone przy użyciu materiałów niebezpiecznych.

Podsumowując warto pamiętać, że pracodawca, powierzając wykonywanie niektórych prac osobom fizycznym w ramach umowy cywilnoprawnej i wyznaczając miejsce wykonywania tej pracy, powinien zapewnić im bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Wymóg przeprowadzenia badań lekarskich oraz szkoleń BHP, nakłada art. 304(1) kp, nakładając takie obowiązki na osoby świadczące pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Jeżeli jednak rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy – zleceniodawca powinien wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie BHP.

Jest to szczególnie wskazane ze względu na kwestię odpowiedzialności za szkodę na osobie wskutek wypadków w miejscu pracy. Obowiązek ten odnosi się także do agencji pracy tymczasowej jako pracodawcy (zleceniodawcy), której obowiązki w zakresie przeszkolenia BHP określają wprost przepisy ustawy.

Zlecając osobie fizycznej wykonanie określonej pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej np. zlecania czy o dzieło, musimy dopilnować aby taka osoba posiadała szkolenia BHP oraz badania lekarskie. Strony w zawieranej umowie powinny określić kto ponosi koszty szkoleń i badań. Może je ponieść zarówno zleceniodawca jak i zleceniobiorca.